Adam tebigatda dogulýar, ýaşaýar we kemala gelýär. «Toprak her bir janly­jandaryň ösüşi üçin iň esasy serişdedir. Onuň içinde ýaşaýyş üçin ähli zerur maddalar bar» diýýän Lukman Hekim hem ýaşaýyş üçin ähli gymmatlyklaryň tebigatdan alynýandygyny nygtaýar. Adam ähli barlyklaryny tebigatdan alýar. 

     Pederlerimiz jandarlaryňdyr guşlaryň, Günüňdir ýyldyzlaryň hereketinden hem howanyň nähili boljakdygyny, pasyllaryň nähili geljekdigini anyklamagy başarypdyrlar. Mysal üçin, awgustyň aýagyna, sentýabryň başyna durnalar göç ýasap başlasa, onda güýzüň sowuk, gyşyň uzak boljakdygyny, asmanda ýyldyzlar seýrek görünse, ertesi howanyň bulaşjakdygyny bilipdirler. 

    Geçmişde «Bag eken baky ýalkanar», «Bir nahal ekseň, ýaşyň baky», «Bag­ekeniňki, ýap­çekeniňki», «Bag-barsyz bolmaz, at­timarsyz», «Saýany­ekmedik, salkynda ýatmaz», «Ýüz agaç eken oduna gitmez» diýen ýaly tebigat bilen baglanyşykly nakyllary döreden türkmen halky, häzirki döwürde hem tebigata aýawly çemeleşip, onuň maddy barlyklaryny geljek nesillere ýetirmekde uly tagallalar edýär. 

     2014­nji ýylda kabul edilen «Tebigaty goramak hakynda» Türkmenistanyň Kanuny bolsa, tebigaty goramagyň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny kesgitlemek bilen, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmäge, hojalyk we beýleki işleriň tebigy ekologiýa ulgamlara zyýanly täsiriniň öňüni almaga, biologik dürlüligi gorap saklamaga we tebigy serişdeleri rejeli peýdalanmaga gönükdirilendir. Milli kanunçylygymyzda «Türkmenistanyň Tokaý kodeksi», «Türkmenistanyň Suw kodeksi» ýaly möhüm hukuk resminamalarymyz bilen birlikde «Atmosfera howasyny goramak hakynda», «Aw awlamak we aw hojalygyny ýöretmek hakynda», «Ozon gatlagyny goramak hakynda», «Agyz suwy hakynda», «Balyk tutmak we suwuň biologik serişdelerini gorap saklamak hakynda», «Aýratyn goralýan tebigy ýerler hakynda», «Ösümlik dünýäsi hakynda», «Haýwanat dünýäsi hakynda», «Ekologiýa seljermesi hakynda», «Galyndylar hakynda», «Ösümlikleri goramak hakynda», «Ekologiýa howpsuzlygy hakynda», «Ekologiýa seljermesi hakynda», «Ekologiýa maglumaty hakynda», «Ösümlikleriň karantini hakynda» Türkmenistanyň kanunlary ýurdumyzyň tebigy baýlyklaryny goramaga, üznüksiz köpelmegine we peýdalanmak babatdaky gatnaşyklary düzgünleşdirmäge we ýaşaýan tebigy gurşawynyň şertlerinde olaryň aýalyp saklanylmagyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Mundan başga­da ýurdumyz BMG­niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasynyň, Çölleşmäge garşy göreş, Biologik dürlülik, Ozon gatlagyny goramak, Howply galyndylaryň serhetüsti daşalyşyna we çykarylyşyna gözegçilik etmek baradaky konwensiýalaryň we beýleki köpsanly halkara ylalaşyklaryň çäklerinde ekologiýa meselelerini çözmek babatda möhüm ähmiýeti bolan maksatnamalary durmuşa geçirýär.

     Türkmenistanyň ekologiýa başlangyçlaryny durmuşa geçirmek hem hyzmatdaşlygyň möhüm ugrudyr. Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasy, Daşky gurşaw boýunça maksatnamasy we Azyk we oba hojalygy boýunça guramasy ýaly ýöriteleşdirilen edaralary bilen birlikde, Ählumumy ekologiýa gaznasy, Araly halas etmegiň halkara gaznasy, Merkezi Aziýanyň Sebitleýin ekologiýa merkezi, Germaniýanyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýeti ýaly halkara guramalar işjeň hyzmatdaşlykda bolup, ählumumy meseleleri çözmekde möhüm tagallalary durmuşa geçirýär.

    Ýurdumyzda ekologiýa diplomatiýasyny üstünlikli durmuşa geçirýän Gahryman  Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman  Serdarymyzyň janlary­sag, işleri rowaç, döwletli tutumlary hemişe üstünliklere beslensin!

Orazgeldi SAPAROW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Mejlisiň Daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak 

we agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň agzasy.

     Hemişelik Bitaraplygynyň 30­ýyllyk şanly toýuna beslenýän eziz Watanymyz durmuşyň ähli ugurlary boýunça uly üstünliklere eýe bolýar, täze sepgitlere tarap bedew bady bilen öňe barýar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda hemişelik  Bitarap döwletimiziň  halkara abraýy has­da artýar. Garaşsyz ýurdumyz ata­babalarymyzyň ajaýyp däp­dessurlaryna, dost­doganlyk ýörelgelerine gyşarnyksyz eýermek bilen, oýlanyşykly we pähim­paýhasly, hoşniýetli daşary syýasaty alyp barýar.

     Häzirki döwürde halkymyzyň parahatçylyk söýüjilik ýörelgeleri dünýä ýaýylýar. Şunda ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň orny aýratyn ähmiýete eýedir. Çünki hemişelik Bitaraplyk syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirýän ýurdumyz bu günki­günde sebitiň we dünýäniň parahatçylygy ugrunda tagallalary edýär. Ýurdumyzyň BMG­niň Baş Assambleýasynyň 79­njy mejlisiniň wise-başlyklygyna saýlanmagy, Türkmenistanyň başlangyjy bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan “2025­nji ýyl Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” hem-de “Merkezi Aziýa- parahatçylyk,ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy” atly Kararnamalaryň biragyzdan kabul edilmegi aýratyn bellärliklidir. Hut şu buýsandyryjy maglumatlar hem türkmen Bitaraplygynyň dünýäde we sebitde parahatçylygyň asylly ýörelgesini rowaçlandyrýandygyny beýan edýär. 

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň alyp barýan hoşniýetli daşary syýasatynyň esasy ýörelgesi Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 1995­nji ýylyň 12­nji dekabrynda we 2015­nji ýylyň 3­nji iýunynda hem­de 2025­nji ýylyň 21­nji martynda «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly kabul eden Kararnamalary bilen ykrar edilen Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy bolup durýar. Ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy halkara giňişliginde aýratyn ähmiýet berilýän mertebämizdir. Ýurdumyzyň oňyn Bitaraplyk syýasaty biziň milli ýörelgämizdir.

      Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan ýörite Kararnamalar bilen üç gezek ykrar edilen dünýäde ýeke­täk döwlet biziň Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimizdir. Dünýäde özüniň Esasy Kanunynda - Konstitusiýasynda hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny beýan eden, hemişelik Bitaraplygy hakynda Konstitusion kanuny bolan döwletimize biziň buýsanjymyz elmydama belentdir. Oňyn Bitaraplyk syýasatyny alyp barýan döwletimizde Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda il­ýurt bähbitli, dünýä jemgyýetçiligi üçin ähmiýetli döwrebap işler amala aşyrylýar. Bu işler şu günümizi we röwşen geljegimizi üpjün edip, halk we umumadamzat bähbitlerine eýe bolup durýar. Il­ýurt bähbitli, halkara ähmiýetli beýik işleri amala aşyrýan Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag,ömürleri uzak bolsun!

Perman SAPAROW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň 

Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň baş hünärmeni

     Häzirki döwürde döwletara hyzmatdaşlygy giňeltmekde we berkitmekde parlament diplomatiýasynyň mümkinçilikleri giňden ulanylýar. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan tassyklanan «Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ugrunyň 2022­2028-nji ýyllar üçin Konsepsiýasy» ýurdumyzda parlament diplomatiýasynyň ösmegine mümkinçilikleri has-da artdyrýar.

     «Parlamentara hyzmatdaşlyk» düşünjesi «parlament diplomatiýasy» düşünjesi bilen berk baglanyşyklydyr. Döwletiň ösüşinde we halkara hyzmadaşlykda möhüm orun tutýan parlamentara gatnaşyklar özboluşly aýratynlygy we ýörelgeleri bilen tapawutlanýar. Şunuň bilen baglylykda, parlament diplomatiýasy halkara gatnaşyklaryň netijeliligini ýokarlandyrmakda we ynamly gatnaşyklary döretmekde amatly we özboluşly guraldyr. 

     Adatça, parlament parlamentara hyzmatdaşlyk barada özara şertnama baglaşýar, daşary ýurt parlamentleri bilen hyzmatdaşlyk maksatnamalaryny kabul edýär, şeýle hem parlamentara dostluk toparlaryny döredip, düzümini kesgitleýär.

     Parlament guramalarynyň we parlament assambleýalarynyň özara gatnaşygy hem parlamentara hyzmatdaşlygyň bir görnüşidir. Milli parlamentler halkara parlamentara guramalaryň, parlament bileleşikleriniň dünýäniň global meselelerine seslenmelerini, teklip berijilik häsiýetli kararlaryny öwrenmäge we olary goldamaga degişli işleri alyp barýar. 

     Parlamentler derejesinde geçirilýän maslahatlar, duşuşyklar ýurtlaryň kanunlarynyň özara sazlaşykly bolmagyny, ikitaraplaýyn ylalaşyklaryň öz wagtynda tassyklanmagyny, parlament işini kämilleşdirmegi üpjün edýär. Şeýle hem parahatçylygyň we howpsuzlygyň, ekologiýa abadançylygynyň üpjün edilmegi ýaly meseleleri ara alyp maslahatlaşmaga,bu ugurlarda öňde durýan wezipeleri aýdyňlaşdyrmaga hem-de olar boýunça oňyn çözgütleri teklip etmäge mümkinçilik döredýär. 

     Türkmenistanyň Mejlisi ýurdumyzyň diplomatik gatnaşyklaryny saklaýan dostlukly döwletleriniň parlamentleri we abraýly parlament guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlygy alyp barýar.Ýakynda hem Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygynyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet Hytaý Halk Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy. Şeýle iş saparlary, ýokary derejede guralýan duşuşyklar, bilelikdäki geçirilýän maslahatlar kanunçykaryjylyk işinde tejribe alyşmaga, deputatlaryň arasynda gatnaşyklaryň ýola goýulmagyna oňyn täsir edýär. 

     Dostlukly gatnaşyklary berkitmekde aýratyn ähmiýetli ugurlaryň biri bolan parlament diplomatiýasyny ösdürmekde ählitaraplaýyn mümkinçilikleri döredýän Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň janlary sag, belent başlary aman bolsun! Tutumly işleri elmydama üstünliklere beslensin!

Merdan TUWAKOW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň 

deputaty, Halkara we parlamentara aragatnaşyklar baradaky 

komitetiň agzasy.

   «Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän türkmen topragy hemişe parahatçylygyň, ygtybarlylygyň we howpsuzlygyň sebiti hökmünde giňden tanalypdyr» diýip, hormatly Prezidentimiz nygtaýar. Garaşsyzlyga eýe bolmagy bilen, hemişe parahatçylygyň, ygtybarlylygyň we howpsuzlygyň sebiti hökmünde giňden tanalýan ýurdumyzyň bu meşhurlygy, at-abraýy täze belentliklere çykýar.

     1995­nji ýylyň 12-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» hakyndaky Kararnamanyň kabul edilmegi türkmen topragynyň şeýle sebit hökmünde ykrar edilmeginiň ähli döwürleriň beýik hakykatydygyny görkezdi we bu waka dünýäniň syýasy giňişliginde taryhy ähmiýete eýe boldy. Sebäbi Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilen ilkinji Bitarap döwlet hökmünde öz adyny taryha altyn harplar bilen ebedilik ýazdyrdy.

      Parahatçylygyň, ylalaşygyň we dostlugyň şäheri bolan gözel paýtagtymyz Aşgabatda 2007­nji ýylda BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy ählumumy parahatçylygy goldamakda dünýä bileleşiginiň başlangyçlaryny we maksatlaryny işjeň durmuşa geçirýän yurt hökmünde Watanymyzyň halkara derejedäki şan­şöhratyny täze belentliklere göterdi. 

     Geçen 30­ýyla golaý wagtyň dowamynda ýurdumyz hemişelik Bitarap hukuk ýagdaýyna eýe bolmak bilen,diňe bir Merkezi Aziýada däl­de, dünýäde parahatçylygyň, abadançylygyň pugtalandyrylmagyna, dost­doganlyk gatnaşyklarynyň berkemegine saldamly goşant goşup bilýän döwletdigini kemsiz subut etdi. Şonuň netijesinde hem Ýer ýüzüniň halklarynyň we döwletleriniň türkmen Bitaraplygynyň umumadamzat ähmiýetine ynamy ýylba­ýyldan kämilleşdi. Türkmenistanyň başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan ençeme taryhy resminamalaryň, şol sanda «2025­nji ýyl Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly», «Merkezi­Aziýa parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy» atly Kararnamalaryň, şeýle­de, «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň üç gezek kabul edilmegi munuň aýdyň subutnamalarydyr. 

     Bilşimiz ýaly, şu ýyl ýurdumyzyň hemişelik Bitarap döwlet hökmünde ykrar edilenine 30­ýyl dolýar. Bu şanly sene mynasybetli su günler hem dünýäniň dürli künjeklerinde dabaraly çäreler geçirilýär. Hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly senesi mynasybetli dünýä ýaň saljak dabaralar bolsa şu ýylyň 12­nji dekabrynda bolar we ata­Watanymyzyň şan­şöhratynyň belende galýandygynyň nobatdaky subutnamasyna öwrüler.

Perman SAPAROW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň durmuş­syýasaty baradaky komitetiniň baş hünärmeni.

     Arkadagly Gahryman Serdarymyz «Ýaşlar-Watanyň daýanjy» atly eserinde: «Çaganyň dünýä inen gününden başlap, döwletimiz ýaş raýatyny alada bilen gurşap alýar. Çaga doglanda berilýän döwlet kömek pullary, çagalary enelerimiziň mähir bilen gurşap almagy, terbiýe bermegi üçin ýola goýlan ýeňillikler ýurdumyzyň ýaşajyk raýatlarynyň sagdyn kemala gelmegi, ösmegi we bagtyýar durmuşda ýaşamagy baradaky aladalaryň miweleridir. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmegi bolsa ýaş nesliň saglygy hakyndaky düýpli aladalaryň ýene-de bir aýdyň 

mysalydyr» diýip, parasatly nygtaýar.

     Türkmenistanyň Konstitusiýasynda beýan edilişi ýaly, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanda maşgala, enelik, atalyk we çagalyk döwletiň goragynda durýar. Hut şundan ugur alnyp, biziň ýurdumyzda hereket edýän kanunlarda we kanunçylyk namalarynda çaganyň erkin we bagtyýar terbiýe we bilim alyp ulalmaga, döwlet ýeňilliklerinden peýdalanmaga  bolan hukuklary we azatlyklary anyk kadalar bilen beýan edilýär. Bu ugurdaky ynsanperwer işler bolsa yzygiderli ösdürilýär.

     Gahryman Arkadagymyzyň çuň paýhasly başlangyçlary bilen 2021-nji ýylyň 29-njy martynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy bolsa ata-babalarymyzdan dowam edip gelýän sahawatlylyk ýörelgelerini döwrebap, asylly işler bilen baýlaşdyrmagyň kämil nusgasyna  öwrüldi. 

     Bilşimiz ýaly , Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen esaslandyrylan Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy Türkmenistanyň kanunçylygyna, halkara kada-kanunlara we oňyn tejribelere laýyklykda döredilen, degişli guramaçylyk, hukuk aýratynlyklaryna eýe bolan dünýäde şeýle derejeli ilkinji gazna bolup durýar. Bu guramanyň Türkiýe, Ukraina, Owganystan, Russiýa, Täjigistan, Palestina ýaly ýurtlaryň çagalaryna ynsanperwerlik kömeklerini ibermegi, Täjigistanyň Hatlon welaýatynda ýurdumyzyň gurluşykçylarynyň bina eden mekdebiniň okuwçylaryna gaznanyň hasabyna kompýuterleriň sowgat berilmegi ýaly işleri milletimiziň  sahawatlylyk, ynsanperwerlik, parahatçylyk, ynanyşmak, hoşniýetlilik ýaly asylly däplerini halkara jemgyýetçiliginde dabaralandyrýar.

     Hut şonuň üçin hem halkara guramalary Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyna dünýä jemgyýetçiliginiň hoşallygyny we minnetdarlygyny aňladýan sertifikatlary, şahadatnamalary, diplomlary gowşurýar. Birleşen Milletler  Guramasynyň ştab-kwartirasyndan ýurdumyza gowşan hoş habar hem munuň aýdyň beýany boldy. 

     Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 29-njy martynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmeginiň 4 ýyllygy mynasybetli «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahat üstünlikli geçirildi. Gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewanyň ýolbaşçylyk etmeginde geçirilen bu forum uly ähmiýete eýe bolup, halkara jemgyýetçilikde-de oňyn seslenme döretdi. Maslahatyň dowamynda seredilen meseleler onuň Jemleýji resminamasynda 

öz beýanyny tapdy. Bu gün bolsa şol Jemleýji resminama Birleşen Milletler Guramasynyň resmi dillerine terjime edilip, Baş Assambleýanyň 79-njy sessiýasynyň gün tertibiniň resminamasy hökmünde ýaýradyldy.

     Nygtalyşy ýaly, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň gün tertibindäki degişli ugurlar «Parahatçylyk medeniýeti», «Durmuş taýdan ösüş», «Parahatçylyk döredijilik we parahatçylygy goramak», «Çagalary goldamak we olaryň hukuklaryny goramak» mowzuklaryna bagyşlanýar. Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň mazmunynda-da Ýer ýüzünde parahat asmanyň astynda dost-doganlykda ýaşamak arkaly geljegimiz bolan çagalaryň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek baradaky wezipeler jemlenýär. Bu meseleleriň ýurdumyzyň Bitaraplyk ýörelgeleri esasynda alyp barýan içeri we daşary syýasatyna doly laýyk gelýändigi nazara alnanda, Baş Assambleýa tarapyndan Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesini üçünji gezek tassyklaýan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň kabul edilmeginiň hem örän kanunalaýyk çözgütdigini bellemek gerek. 

     Häzirki wagtda «Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023-2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasy» we onda bellenen çäreleriň hem netijeli durmuşa geçirilýändigini nygtamak gerek. Sebäbi bu işler Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 40-njy maddasynda: «Maşgala, enelik, atalyk we çagalyk döwletiň goragynda durýarlar» diýlip bellenen kadalaryň durmuş hakykatynyň beýanydyr. 

     Alym Arkadagymyzyň: «Biz hemaýata mätäç çagalaryň ykbalyna, bagtyýar geljeginiň üpjün edilmegine örän jogapkärli hem-de toplumlaýyn çemeleşýäris. Döwletimiz bu çagalary üns merkezinde saklap, olaryň özlerini uly we agzybir maşgalanyň-türkmen jemgyýetiniň doly derejeli agzasy hökmünde duýmaklary üçin ähli mümkinçilikleri döredýär» diýen buýsançly sözleri bolsa Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen döwlet ideologiýasynyň durmuş hakykatyny dabaralandyrýar. 

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň yhlasly tagallalary bilen has baýlaşýan şeýle sahawatly işleriň ählisiniň Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer taglymatyndan gözbaş alýandygy halkymyzyň buýsanjyny artdyrýar.

Jennet ÖWEKOWA, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

     Gahryman Arkadagymyzyň binýadyny goýan hem-de hormatly Prezidentimiziň üstünlikli amala aşyrýan ykdysady strategiýasynda ýurdumyzyň aň-paýhas we önümçilik mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak, bäsdeşlige ukyply önümleriň öndürilişini artdyrmak wezipesine möhüm ähmiýet berilýär. Döwrüň iň täze tehnologiýalaryny işjeň peýdalanýan, täzeçil çemeleşmeleri işe ornaşdyrýan telekeçiler milli ykdysadyýetiň gurluşyk, senagat, söwda, oba hojalygy, jemgyýetçilik iýmiti, hyzmatlar we beýleki pudaklarynda uly üstünlikleri gazanýarlar. 

     Türkmen telekeçileri daşary ýurtly önüm öndürijiler bilen mynasyp bäsleşmäge ukyply harytlaryň öndüriliş möçberlerini has-da artdyrýarlar. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň ykdysady işjeňliginiň netijeleri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň hususy pudagyň galkynmagy üçin berýän goldaw-hemaýatlarynyň, döredýän şert-mümkinçilikleriniň ajaýyp miweleridir. 

     Hususyýetçiligiň üstünlikleri barada pikirleneniňde, ilkinji nobatda, ýurdumyzyň welaýatlarynyň günsaýyn özgerýän döwrebap keşbi, gözel paýtagtymyz Aşgabadyň ak mermere bürenen binalary, seýilgäh zolaklary, ýol-ulag düzümleri, Köpetdagyň eteginde kemala gelen döwlet ähmiýetli Arkadag şäheriniň innowasion mümkinçilikleri, aňyrsyna-bärsine göz ýetmeýän ekin meýdanlarynyň berekedi, maldarçylyk we guşçulyk toplumlary göz öňüňde janlanýar.

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda işewürligi ösdürmek üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş mümkinçilikleri döredilýär. Ýeňillikli salgyt ulgamy, pes göterimli hem-de uzak möhletli karzlar we beýleki oňaýly şertler telekeçilere öz mümkinçiliklerini durmuşa geçirmekde uly goltgy berýär. Döwletimiziň goldawyndan ruhlanýan hususyýetçiler Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň gülläp ösmegi hem-de halkymyzyň bolelin durmuşda ýaşamagy ugrunda alnyp barylýan asylly işlere saldamly goşant goşýarlar. Telekeçiligi ösdürmek ugrunda amala aşyrylýan sazlaşykly işler, içerki bazarda ýokary hilli milli haryt nyşanly önümleriň bolçulygynyň üpjün edilmegi, eksport edilýän harytlaryň möçberleriniň artdyrylmagy ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň mundan beýläk-de galkynmagyna hem-de daşary ýurtlar bilen hyzmatdaşlygyň has-da berkemegine giň ýol açýar. 

     Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda açylyp ulanylmaga berlen hem-de gurluşygy dowam edýän binalardyr desgalary sanap geçeniňde hem bu hakykata aýdyň göz ýetirmek bolýar. Hemişelik Bitaraplygymyzyň 30 ýyllyk şanly toýunyň uludan tutulýan ýylynda Bäherden etrabynda kuwwatlylygy bir ýylda 3 million 300 müň inedördül metr bolan keramiki-bezeg plitalaryny we 120 müň sany sanfaýans önümini öndürmäge niýetlenen döwrebap kärhananyň, Balkan welaýatynyň Jebel şäherçesinde sagatda 100 ýolagça hyzmat etmäge ukyply Halkara howa menziliniň, Diýarymyzyň sebitlerinde suw arassalaýyş desgalarynyň we ýaşaýyş jaýlarynyň ençemesiniň işe girizilmegi raýatlarymyzyň kalbyny buýsanja besledi. Şu ýylyň dowamynda Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň Öňaldy, Kaka etrabynyň Gowşut geňeşliklerinde, Balkan welaýatynyň Gyzylarbat etrabynda täze, döwrebap obalary, Daşoguz welaýatynyň Köneürgenç etrabynda täze şäherçäni, Balkan welaýatynda Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän awtomobil köprüsini, Aşgabat-Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Mary-Türkmenabat bölegini, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýokary okuw mekdebini we durmuş-ykdysady maksatly beýleki desgalary ulanmaga bermek göz öňünde tutulýar. Şeýle hem, Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynda dowam edýän giň gerimli gurluşyklary göz öňüne getireniňde, döwletimiziň ykdysady kuwwaty, döredijilik mümkinçilikleri, belent maksatlary äşgär bolýar. 

     Paýtagtymyz Aşgabatda yzygiderli geçirilýän halkara sergiler, maslahatlar hem bu ugurda täze gözýetimlere ýol açýar. 29-njy aprel - 1-nji maý aralygynda geçirilen «Halkara söwda we hyzmatlar» atly sergi-ýarmarka hem-de «Türkmenistanda halkara ülňülere laýyk gelýän hil üpjünçiligi» atly halkara maslahat bu hakykatyň nobatdaky beýanyna öwrüldi. Dünýäniň onlarça döwletinden meşhur kompaniýalaryň, abraýly halkara guramalaryň, maliýe edaralarynyň ýolbaşçylarynydyr bilermenlerini, köp sanly işewürleri paýtagtymyzda jemlän bu forumda türkmen telekeçileriniň hem mynasyp orun alandygyny bellemek ýakymlydyr. Kiçi we orta telekeçiligiň kärhanalaryny goldamak, olara halkara ykdysady giňişlige goşulyşmaga ýardam etmek, Türkmenistanyň eksport mümkinçiliklerini ilerletmek, milli ykdysadyýetiň esasy pudaklaryna maýa goýumlary çekmek maksady bilen guralan sergi-ýarmarkada türkmen işewürleri ähli ugurlarda gazananlaryny görkezip, daşary ýurtly hyzmatdaşlarda uly täsirleri galdyrmagy başardylar. Ýeri gelende bellesek, ýurdumyzda önümçilik we hyzmatlar bilen meşgullanýan hususy kärhanalaryň öndürýän önümleriniň hem-de alyp barýan işleriniň halkara hil standartlaryna laýyk gelýändigini tassyklaýan şahadatnamalara eýe bolýandygy aýratyn buýsandyryjydyr. 

     Häzirki döwürde milli telekeçiligiň öňünde döwlet Baştutanymyzyň durmuş-ykdysady syýasatyny amala aşyrmaga goşant goşmak babatda belent maksatlar, täze wezipeler durýar. Ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny pugtalandyrmak, import edilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilýän möçberlerini artdyrmak, eksporty giňeltmek babatda alnyp barylýan işler uly üstünliklere beslenýär. 

     Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda baky Bitarap döwletimiziň amala aşyrýan umumadamzat bähbitli işlerinde hem hususy pudagyň wekillerine aýratyn orun degişlidir. Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, Türkmenistan parahatçylyk we ynanyşmak ýörelgesini hem gönüden-göni ykdysady ösüş bilen baglanyşdyrýar. Ösüşiň iň möhüm şertleriniň biri bolan hyzmatdaşlygy ösdürmekde hem telekeçileriň öňünde jogapkärli wezipeler durýar. Şol wezipeleriň ähmiýetine doly we dogry düşünýän işewürlerimiz daşary ýurtly kärdeşleri bilen hyzmatdaşlygy berkitmek, milli ykdysadyýete maýa goýumlary çekmek, bäsdeşlige ukyply önümler bilen dünýä bazarlaryna çykmak, ilat üçin goşmaça iş orunlaryny döretmek babatda netijeli işleri alyp barýarlar. Berkarar Diýarymyzy ykdysady taýdan kuwwatly döwlete öwürýän Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun! 

Saparmyrat OWGANOW,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Merkezi Geňeşiniň başlygy, Mejlisiň deputaty.

     Halkymyzyň asyrlarboýy kalbynda besläp gelen isleg-arzuwlaryny, agzybirlik, ynsanperwerlik, azatlyk, watansöýüjilik düşünjelerini, döwletimiziň daşary syýasatynda alyp barýan bitaraplyk ýörelgelerini özünde jemleýän Konstitusiýamyz berkararlygymyzyň, bagtyýarlygymyzyň nyşanydyr. Ondaky maddalaryň ählisi ynsanperwerlige, hoşmeýilli goňşuçylyk gatnaşyklaryna, dostluk-doganlyga, jebislige, watançylyk duýgusyny, milli buýsanjy artdyrmaga gönükdirilendir. Konstitusiýamyz biziň agzybirligimizi goraýar, berkidýär, bagtyýarlyga we paýhasly ýaşaýşa giň ýol açýar, röwşen ýolumyza nur çaýýar, bagt paýlaýar. Garaşsyzlyk ýyllarynda döwletimizde jemgyýetçilik gurluşyndaky, döwlet dolandyryşyndaky kämilleşmeler bilen baglylykda, kabul edilen 

wagtyndan bäri Konstitusiýamyza düýpli üýtgetmeler girizilip, Esasy Kanunymyzyň täze rejelen görnüşi kabul edildi.

     Türkmenistanyň Konstitusiýasy häzirki döwre çenli ýurdumyzyň içerki ösüşlerinde-de, daşary syýasatynda-da netijeli hukuk esasy bolup gelýär. Esasy Kanunymyzda şöhlelendirilen döwletliligiň we ösüşiň kesgitlenen ugurlary wagtyň synagyndan üstünlikli geçýän, halkymyzyň milli aýratynlyklaryny göz öňünde tutmak bilen, umumadamzat ösüşiniň öňdebaryjy ýörelgelerini nazarlaýan ynsanperwer maksatlary bilen özüne çekijidir. Taryhy ösüşiň häzirki eýýamynda — Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen döwleti Gahryman Arkadagymyzyň esas goýan aýdyň ýoly bilen, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda geçmişiň hem-de häzirki günüň üznüksiz arabaglanyşygyna esaslanyp, röwşen geljege, dünýäniň ähli ýurtlarynyň hem-de halklarynyň ösüşiniň bähbidine ykbal çözüji başlangyçlaryny ynamly öňe sürýär we durmuşa geçirýär. Häzirki döwrüň möhüm meselelerini çözmäge täzeçil çemeleşýär. Türkmenistanyň Konstitusiýasy döwlet gurluşynyň iň gowy türkmen we dünýä tejribesini, milli we umumadamzat gymmatlyklarynyň esaslaryny öz içine alyp, demokratik, hukuk hem-de dünýewi döwleti gurmagyň möhüm wezipelerini bir ýere jemleýär. Bu ýetilen taryhy sepgitler, sözüň doly manysynda, Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň il-ýurt bähbitli we dünýä ähmiýetli alyp barýan işleriniň miweleridir.

     Ýurdumyzyň mundan beýläk hem gülläp ösmegine, halkyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen beýik tutumlar, durmuş-ykdysady özgertmeler kämil kanunçylyk binýadyna esaslanýar. Halkymyzyň abadan ýaşamagyna, şahsyýetiň hemmetaraplaýyn ösmegine, hukuklarynyň we azatlyklarynyň dolulygyna berjaý edilmegine gönükdirilen ýokary üns-alada bu gün öz netijelerini berýär. Iň ýaşajyk çagalardan ýaşuly nesle çenli hemme türkmenistanlynyň erkin, abadan ýaşamagyny üpjün etmek maksady bilen, Konstitusiýamyzyň esasynda kabul edilýän milli kanunçylyk namalarymyz hem yzygiderli kämilleşdirilýär. 

     Milli kanunçylygyň kämilleşmegi, halkymyzyň bähbidinden ugur alýan döwrebap kanunlaryň kabul edilmegi ugrunda taýsyz tagallalary edýän türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!

Baýrammyrat HAJYMÄMMEDOW, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Mejlisiň 

Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

     Gadymy döwürlerden bäri halkymyz haýyrly işleri amal etmek, duýgudaşlyk bildirmek, mätäje goldaw bermek, şeýle-de dürli sebäplere görä çylşyrymly durmuş ýagdaýlaryna düşen adama kömek bermek ýaly asylly ýörelgelere eýerip gelipdir. Häzirki döwürde hem halkymyzyň ynsanperwer ýörelgeleri türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanan hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän ýurdumyzyň döwlet syýasatynda öz beýanyny tapýar. Gahryman Arkadagymyzyň adyny göterýän Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilip, bu gaznanyň hasabyna sogap işleriň ençemesiniň amala aşyrylandygyny bellemek bolsa has-da buýsançlydyr.

      Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen gününden başlap, howandarlyga mätäç çagalaryň jemgyýetiň hem-de döwletiň durmuşyna doly derejede gatnaşmaga bolan hukugynyň üpjün edilmegi üçin ähli zerur şertler döredilýär. Munuň özi olara lukmançylyk kömegini bermegi we saglygyny dikeltmegi hem-de derman serişdeleri bilen üpjün etmäge gönükdirilen maddy kömegi hem öz içine alýar.

      Häzirki wagtda bu gaznanyň serişdeleriniň hasabyna ýurt boýunça howandarlyga mätäç çagalaryň hossarlarynyň ýüz tutmagy bilen, ýüzlerçe operasiýalar geçirildi. Gazna diňe bir türkmenistanly çagalara däl, eýsem, zerur bolan halatynda, dünýä ýurtlarynyň çagalaryna hem ýurdumyzyň adyndan hemaýat bermek işlerini alyp barýar. 

     Gahryman Arkadagymyzyň welaýat hassahanalarynda çagalar we olaryň ene-atalary bilen duşuşyp, hal-ýagdaýyny sorap, olara ruhy goldaw bermegi beýik ynsanperwerligiň, adamlar baradaky aladanyň nyşanydyr. Munuň üçin halkymyzyň Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň adyna alkyşlary çäksizdir. 

     Dana halkymyzda «Beren eliň berekedi artar», «Ýagşyny älem arzuwlar» ýaly ajaýyp atalar sözleri bar. Bu günki gün olary Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň mümkinçilikleriniň, alyp barýan netijeli işleriniň barha artýandygy, onuň ynsanperwer başlangyçlarynyň halkara derejede ykrar edilip, gyzgyn goldaw tapýandygy babatda hem aýtmak bolar. Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 29-njy martynda Arkadag şäherinde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmeginiň 4 ýyllygy mynasybetli, gaznanyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewanyň ýolbaşçylyk etmeginde üstünlikli geçirilen «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahat ynsanperwer gaznanyň işleridir hoşniýetli başlangyçlaryna dünýä ýurtlarynda gyzyklanmalaryň uludygyny ähli aýdyňlygy bilen açyp görkezdi. 

     Çagalaryň saglygyny goramak, olaryň hemmetaraplaýyn ösüşini üpjün etmek meselesinde Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasy bilen netijeli hyzmatdaşlygyň alnyp barylmagy ýurduň ösüp gelýän ýaş nesilleriniň saglyk ýagdaýlarynyň, okuw mümkinçilikleriniň, ýaşaýyş-durmuşynyň yzygiderli gowulandyrylmagyna oňaýly şertleri döredýär. Ýurdumyzda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasy bilen bilelikde «Türkmenistanda ýokanç keselleriň öňüni almak we bejermek hem-de eneleriň we çagalaryň saglygyny goramak üçin zerur bolan derman serişdeleri bilen üpjün etmek» atly taslamanyň durmuşa geçirilýändigi bellenilmäge mynasypdyr. Elbetde, biziň ýurdumyzyň bu ugurdaky hyzmatdaşlygynyň gerimi barha giňeýär. Munuň aýdyň mysaly hökmünde ýaňy-ýakynda Ýewropanyň, Orta Gündogaryň, Aziýanyň ynsanperwer, haýyr-sahawat ugurly gaznalary bilen hem hyzmatdaşlygyň ýola goýlandygyny görkezmek bolar. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewanyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň Monako Knýazlygyna, Özbegistan Respublikasyna bolan iş saparlary hem çagalaryň bähbidine halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyryp, Gahryman Arkadagymyzyň binýadyny goýan ynsanperwer ýol-ýörelgesiniň has-da ilerledilýändigini aýdyňlygy bilen äşgär edýär. 

     Ynsanperwerlik, haýyr-sahawat işini amala aşyrmak we hukuk taýdan düzgünleşdirmek, ýaş nesilleriň çagalaryň, şeýle-de howandarlyga mätäç çagalaryň hukuklaryny, azatlyklaryny, durmuş goraglylygyny üpjün etmek maksady bilen, ýurdumyzda birnäçe kanunlar hereket edýär. Olaryň hatarynda Türkmenistanyň Maşgala, Zähmet, Ilaty durmuş taýdan goramak hakyndaky kodekslerini, «Ene süýdi bilen iýmitlendirmegi wagyz etmek we goldamak hakynda», «Bilim hakynda», «Hossarlyk we howandarlyk hakynda», «Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda», «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda», «Raýatlaryň saglygynyň goralmagy hakynda», «Haýyr-sahawat işi hakynda», «Meýletinçilik hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny bellemek bolar. Kanunlarda howandarlyga mätäç çagalara, ata-enesiniň howandarlygyndan galan çagalara döwlet tarapyndan birnäçe ýeňillikleriň döredilýändigi baradaky kadalar beýan edilendir.

     Bir söz bilen aýdylanda, ýurdumyzda körpe türkmenistanlylaryň bagtyýar durmuşy, beden we ruhy taýdan sazlaşykly ösmekleri üçin ähli şertler döredilýär. Olaryň bilime, saglygyny berkitmäge bolan hukuklary berjaý edilýär, körpeleriň ruhy, aň-paýhas hem-de döredijilik babatynda ukyp-başarnyklaryny doly açmaklary üçin şertler üpjün edilýär. 

     Goý, türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň janlary sag, ömürleri uzak bolup, il-ýurt bähbitli tutumly işleri hemişe rowaçlyklara beslensin! 

Meňli DIWANOWA,

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, 

Mejlisiň Adam hukuklaryny we 

azatlyklaryny goramak baradaky

komitetiniň agzasy.

     Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan öňdengörüjilikli we adalatly syýasaty netijesinde döwletimizi ähli taraplaýyn ösdürmekde, halkymyzyň hal-ýagdaýyny, durmuş-ýaşaýyş şertlerini gowulandyrmakda, ata Watanymyzy ykdysady, syýasy, medeni we beýleki ugurlar boýunça ösdürmekde deňi-taýy bolmadyk ägirt uly sepgitlere ýetilýär. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzda milli saglygy goraýyş ulgamynyň gazanýan üstünlikleri bellenilmäge mynasypdyr. 

     Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň hem-de düýpli özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen, saglygy goraýyş we derman senagaty pudagy dünýä ölçeglerine laýyk getirildi, halkymyza kämil bejeriş-öňüni alyş kömeginiň berilmegi ýola goýuldy. Saglyk maksatly döwrebap desgalaryň gurulmagy, köpçülikleýin bedenterbiýäniň we sportuň ösdürilmegi, sagdyn durmuş ýörelgeleriniň jemgyýetimize ornaşdyrylmagy, tebigy mümkinçiliklerimize daýanýan şypahanalar toplumynyň gurulmagy ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlaryny kepillendirýän milli saglygy goraýyş ulgamyny döretmek babatynda alnyp barylýan işleriň netijesidir. 

     Häzirki wagtda ata Watanymyzda sagdyn jemgyýeti gurmak, sagdyn durmuş ýörelgelerini kemala getirmek barada gije-gündiz alada edilýär. Ýurdumyzda saglygy goraýyş ulgamynyň özgerdilmegi, kämilleşdirilmegi Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!», hormatly Prezidentimiziň «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen baş ýörelgeleriniň giňden durmuşa ornaşdyrylýandygyny aýdyň görkezýär. 

Wezirgeldi Aşyrow,

welaýat arassaçylyk we keselleriň 

ýaýramagyna garşy göreşmek 

gullugynyň başlygynyň orunbasary, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.