Ýurdumyzyň ösüşlere, ýeňişlere beslenýändigine Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň mysalynda has-da aýdyň göz ýetirmek bolýar. Üstümizdäki ýylyň şanly wakalary hormatly Prezidentimiziň parasatly daşary syýasatynyň rowaçlanýandygyna şaýatlyk edýär. 

     Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylymyzyň 21-nji martynda Türkmenistanyň başlangyjy bilen, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 61-nji plenar mejlisinde “Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy” atly Kararnama üçünji gezek biragyzdan kabul edildi. Bu waka döwlet Baştutanymyzyň Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna esaslanyp ýöredýän öňdengörüjilikli daşary syýasatynyň dünýäde uly goldaw tapýandygyna şaýatlyk edýär. 

Çary GURBANMYRADOW.

                                                        Mary etrap hassahanasynyň 2-nji çagalar bölüminiň müdiri, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty

     Ekoabadançylygyň berkidilmegi ilkinji derejeli we uly ähmiýetli mesele saýylýar. Hut şoňa görä hem geljekki ösüşlerimizi kesgitleýän «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», ýurdumyzy 2022-2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda ekologiýa aýratyn uly üns berilýär.

     Ekologiýanyň goraglylygyny güýçlendirmek we şu maksat bilen innowasion tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak dünýä jemgyýetçiliginiň hem üns merkezinde ýerleşýär. Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň aprel aýynda Ýaponiýa amala aşyran saparynyň dowamynda gatnaşan «EKSPO — 2025» Bütindünýä sergisiniň hem döwletleriň gatnaşyklarynda we ösüşlerinde göz öňünde tutan esasy maksatlarynyň biri ekoabadançylygyň berkidilmegine syrygýar. Bütindünýä sergisiniň «Ýaşaýşymyz üçin geljegiň jemgyýetini döredýäris» diýen esasy mowzugynyň «Durmuşy halas etmek», «Durmuş mümkinçiliklerini giňeltmek», «Durmuşy birleşdirmek» diýen ugurlarynda hem innowasion tehnologiýalaryň ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek wezipesi äşgär görünýär. «Durmuşy halas etmek» ugry boýunça saglyk, howpsuzlyk, daşky gurşawy goramak meselelerine aýratyn üns berilýär. Ähli ösüşleriň ekoabadançylygy berkitmek bilen baglanyşyklydygy döwlet syýasatynyň ählisiniň mazmunyny düzýär. Şeýle nukdaýnazardan durnukly ösüşiň ýiti meseleleri boýunça Milli Liderimiziň we hormatly Prezidentimiziň möhüm başlangyçlarydyr teklipleri dünýä syýasatynda döwletimiziň abraýyny has-da belende göterdi. Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň daşky gurşaw boýunça konwensiýalarynyň onlarçasyna işjeň goşuldy. Döwletimiz Aşgabatda BMG-niň Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini açmak, BMG-niň Suw strategiýasyny, BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny işläp taýýarlamak, Aral meselesini BMG-niň işiniň aýratyn ugry hökmünde kesgitlemek, Hazar deňziniň ekologik abadançylygyny gorap saklamak ýaly ugurlarda hem işjeň orny eýeleýär. Hormatly Prezidentimiz 2023-nji ýylyň 30-njy noýabry — 12-nji dekabry aralygynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherinde geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 28-nji maslahatynda döwletimiziň Ählumumy metan borçnamasyna goşulýandygyny hem resmi taýdan yglan etdi. 

     Ekologiýa ulgamy, hususanda, howanyň üýtgemegi, suw serişdelerini netijeli peýdalanmak, çölleşmegiň, ýerleriň şorlaşmagynyň öňüni almak, peýdalanmagy amatlylaşdyrmak ýaly möhüm wezipeler bilen üýtgewsiz baglanyşykly bolup durýar. Türkmenistanyň dünýä döwletleriniň we halklarynyň tagallalaryny ekoabadançylygy berkitmek ýaly möhüm ugra gönükdirmegi başarmagyň hötdesinden gelmegi hormatly Prezidentimiziň ekologiýa syýasatynyň ynsanperwer keşbini hem açyp görkezýär. Türkmenistan diňe bir ýurdumyzyň däl, eýsem, Ýer ýüzüniň häzirki we geljek nesilleriniň abadançylygynyň bähbidine gönükdirilýän ählumumy ekologik meseleleriň oňyn çözgütlerini öňe sürýär. Ekoabadançylyk sagdyn durmuşdyr, tämiz howadyr. Ekoabadançylyk bagtyýar durmuşyň özenidir. Daşky gurşawy goramaga, tebigy baýlyklarymyzy köpeltmäge we olary ýurdumyzyň gülläp ösmegi üçin netijeli peýdalanmaga her bir wagtdakysyndan has köp üns berilmegi netijesinde ýurdumyz bagy-bossanlyga öwrülýär.

Allaýar OMAROW,

Türkmenistanyň

Mejlisiniň deputaty.

     Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimiziň ynsanperwerlik, dost­doganlyk ýörelgeleri barha rowaçlanýar. Ata Watanymyz dünýäniň iň howpsuz, asuda, parahat ýurtlarynyň biri hökmünde giňden ykrar edilýär. Bu bolsa döwletimiziň bitaraplyk syýasatynyň, parahatçylygy, durnukly ösüşi gazanmak meýilleriniň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň güwäsidir. Parahatçylyk ýaşaýşyň ajaýyp peşgeşi, ykbalyň gymmatly serpaýydyr, durnukly ösüş bolsa eşretli şu gün, röwşen geljekdir. 

     Bitaraplyk döwletimiziň berkararlygynyň, halkymyzyň bagtyýarlygynyň nyşanydyr. Häzirki döwürde adamzat ýaşaýşyny gözelleşdirýän, nesillere bagtyýar geljegi miras goýmagyň möhüm guraly bolup durýan bitaraplyk taglymatynyň gadyr­gymmaty artyp, binýady has­da berkeýär. 

     Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan Bitaraplyk hukuk derejesi üç gezek ykrar edilen Türkmenistan döwletimiziň dünýäniň syýasy gurşawynda öňe sürýän baş taglymaty parahatçylykdyr, ynsanperwerlikdir, ynanyşmakdyr, adamyň iň ýokary gymmatlykdygyna bolan düşünjäni, onuň erkin ýaşaýşyna ynamy berkitmekdir. Türkmen Bitaraplygy parahat ýaşamak, erkin zähmet çekmek, dost­doganlygy pugtalandyrmak ýaly ýörelgeleri rowaçlandyrýan gymmatlykdyr. Ýurdumyzyň Bitaraplygynyň aýratynlygy onuň umumadamzat ýaşaýşyny gözelleşdirmäge, dünýä jemgyýetçiliginiň abadançylygyna gönükdirilýändiginde, türkmençilige mahsus milli ýörelgelere esaslanýandygynda jemlenýär. 

     Ýurdumyzyň daşary we içeri syýasatyna buýsanýan, guwanýan halkymyz «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen 2025­nji ýylda döwletimiziň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 30 ýyllyk toýuny dünýä halklary bilen jebislikde toýlar. Bu baýram dost­doganlygyň baýramyna öwrüler. 

     Goý, Ýer ýüzünde parahatçylygyň, dost­doganlygyň, ynanyşmagyň aýdyň güwäsine öwrülen türkmen Bitaraplygy biziň döwletimiziň şan­şöhratyny has­da belent derejelere ýetirsin! Bu ugurda ägirt uly işleri amala aşyrýan türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, alyp barýan işleri rowaç bolsun! 

Tuwakgylyç Weliýew,

Türkmenistanyň Senagatçylar we 

telekeçiler partiýasynyň welaýat 

komitetiniň başlygynyň orunbasary, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty. 

     Ekoabadançylygyň berkidilmegi ilkinji derejeli we uly ähmiýetli mesele saýylýar. Hut şoňa görä hem geljekki ösüşlerimizi kesgitleýän «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», ýurdumyzy 2022-2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda ekologiýa aýratyn uly üns berilýär.

     Ekologiýanyň goraglylygyny güýçlendirmek we şu maksat bilen innowasion tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak dünýä jemgyýetçiliginiň hem üns merkezinde ýerleşýär. Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň aprel aýynda Ýaponiýa amala aşyran saparynyň dowamynda gatnaşan «EKSPO — 2025» Bütindünýä sergisiniň hem döwletleriň gatnaşyklarynda we ösüşlerinde göz öňünde tutan esasy maksatlarynyň biri ekoabadançylygyň berkidilmegine syrygýar. Bütindünýä sergisiniň «Ýaşaýşymyz üçin geljegiň jemgyýetini döredýäris» diýen esasy mowzugynyň «Durmuşy halas etmek», «Durmuş mümkinçiliklerini giňeltmek», «Durmuşy birleşdirmek» diýen ugurlarynda hem innowasion tehnologiýalaryň ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek wezipesi äşgär görünýär. «Durmuşy halas etmek» ugry boýunça saglyk, howpsuzlyk, daşky gurşawy goramak meselelerine aýratyn üns berilýär. Ähli ösüşleriň ekoabadançylygy berkitmek bilen baglanyşyklydygy döwlet syýasatynyň ählisiniň mazmunyny düzýär. Şeýle nukdaýnazardan durnukly ösüşiň ýiti meseleleri boýunça Milli Liderimiziň we hormatly Prezidentimiziň möhüm başlangyçlarydyr teklipleri dünýä syýasatynda döwletimiziň abraýyny has-da belende göterdi. Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň daşky gurşaw boýunça konwensiýalarynyň onlarçasyna işjeň goşuldy. Döwletimiz Aşgabatda BMG-niň Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini açmak, BMG-niň Suw strategiýasyny, BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny işläp taýýarlamak, Aral meselesini BMG-niň işiniň aýratyn ugry hökmünde kesgitlemek, Hazar deňziniň ekologik abadançylygyny gorap saklamak ýaly ugurlarda hem işjeň orny eýeleýär. Hormatly Prezidentimiz 2023-nji ýylyň 30-njy noýabry — 12-nji dekabry aralygynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherinde geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 28-nji maslahatynda döwletimiziň Ählumumy metan borçnamasyna goşulýandygyny hem resmi taýdan yglan etdi. 

     Ekologiýa ulgamy, hususanda, howanyň üýtgemegi, suw serişdelerini netijeli peýdalanmak, çölleşmegiň, ýerleriň şorlaşmagynyň öňüni almak, peýdalanmagy amatlylaşdyrmak ýaly möhüm wezipeler bilen üýtgewsiz baglanyşykly bolup durýar. Türkmenistanyň dünýä döwletleriniň we halklarynyň tagallalaryny ekoabadançylygy berkitmek ýaly möhüm ugra gönükdirmegi başarmagyň hötdesinden gelmegi hormatly Prezidentimiziň ekologiýa syýasatynyň ynsanperwer keşbini hem açyp görkezýär. Türkmenistan diňe bir ýurdumyzyň däl, eýsem, Ýer ýüzüniň häzirki we geljek nesilleriniň abadançylygynyň bähbidine gönükdirilýän ählumumy ekologik meseleleriň oňyn çözgütlerini öňe sürýär. Ekoabadançylyk sagdyn durmuşdyr, tämiz howadyr. Ekoabadançylyk bagtyýar durmuşyň özenidir. Daşky gurşawy goramaga, tebigy baýlyklarymyzy köpeltmäge we olary ýurdumyzyň gülläp ösmegi üçin netijeli peýdalanmaga her bir wagtdakysyndan has köp üns berilmegi netijesinde ýurdumyz bagy-bossanlyga öwrülýär.

Allaýar OMAROW,

Türkmenistanyň

Mejlisiniň deputaty.

     Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimiziň ynsanperwerlik, dost­doganlyk ýörelgeleri barha rowaçlanýar. Ata Watanymyz dünýäniň iň howpsuz, asuda, parahat ýurtlarynyň biri hökmünde giňden ykrar edilýär. Bu bolsa döwletimiziň bitaraplyk syýasatynyň, parahatçylygy, durnukly ösüşi gazanmak meýilleriniň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň güwäsidir. Parahatçylyk ýaşaýşyň ajaýyp peşgeşi, ykbalyň gymmatly serpaýydyr, durnukly ösüş bolsa eşretli şu gün, röwşen geljekdir. 

     Bitaraplyk döwletimiziň berkararlygynyň, halkymyzyň bagtyýarlygynyň nyşanydyr. Häzirki döwürde adamzat ýaşaýşyny gözelleşdirýän, nesillere bagtyýar geljegi miras goýmagyň möhüm guraly bolup durýan bitaraplyk taglymatynyň gadyr­gymmaty artyp, binýady has­da berkeýär. 

     Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan Bitaraplyk hukuk derejesi üç gezek ykrar edilen Türkmenistan döwletimiziň dünýäniň syýasy gurşawynda öňe sürýän baş taglymaty parahatçylykdyr, ynsanperwerlikdir, ynanyşmakdyr, adamyň iň ýokary gymmatlykdygyna bolan düşünjäni, onuň erkin ýaşaýşyna ynamy berkitmekdir. Türkmen Bitaraplygy parahat ýaşamak, erkin zähmet çekmek, dost­doganlygy pugtalandyrmak ýaly ýörelgeleri rowaçlandyrýan gymmatlykdyr. Ýurdumyzyň Bitaraplygynyň aýratynlygy onuň umumadamzat ýaşaýşyny gözelleşdirmäge, dünýä jemgyýetçiliginiň abadançylygyna gönükdirilýändiginde, türkmençilige mahsus milli ýörelgelere esaslanýandygynda jemlenýär. 

     Ýurdumyzyň daşary we içeri syýasatyna buýsanýan, guwanýan halkymyz «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen 2025­nji ýylda döwletimiziň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 30 ýyllyk toýuny dünýä halklary bilen jebislikde toýlar. Bu baýram dost­doganlygyň baýramyna öwrüler. 

     Goý, Ýer ýüzünde parahatçylygyň, dost­doganlygyň, ynanyşmagyň aýdyň güwäsine öwrülen türkmen Bitaraplygy biziň döwletimiziň şan­şöhratyny has­da belent derejelere ýetirsin! Bu ugurda ägirt uly işleri amala aşyrýan türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, alyp barýan işleri rowaç bolsun! 

Tuwakgylyç Weliýew,

Türkmenistanyň Senagatçylar we 

telekeçiler partiýasynyň welaýat 

komitetiniň başlygynyň orunbasary, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty. 

     Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň 21-nji martynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 61-nji plenar mejlisinde ýurdumyzyň başlangyjy bilen «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamanyň üçünji gezek biragyzdan kabul edilmegi döwrümiziň beýik üstünlikleriniň nyşany bolup, göwünlere ganat bekledýän waka öwrüldi. Munuň özi, ilkinji nobatda, döwletimiz, halkymyzyň ykbaly bilen baglanyşykly bolup, şol bir wagtyň özünde halkara ähmiýete eýedir. Ol Türkmenistanyň dünýä dolan at-abraýyny ýene bir gezek belende göterýär. Halkymyzyň müňýyllyklardan gözbaş alýan parahatçylyk söýüjilik, dost-doganlyk, her bir meseläni oýlanyşykly, maslahatly çözmek babatdaky tejribelerini dabaralandyryp, bu ýörelgäni bütin adamzadyň hyzmatynda goýýar.

     Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan daşary syýasatda bitaraplyk ýörelgesine eýerjekdigini Garaşsyzlygynyň ilkinji günlerinden dünýä aýan edip başlady. Garaşsyzlyk ýyllarynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan ýurdumyzyň başlangyjy bilen kabul edilen ilkinji Kararnama türkmen Bitaraplygy bilen bagly boldy. 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda Milletler Bileleşigine şol wagtky 185 sany agza döwletiň biragyzdan goldamagynda «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnama kabul edildi. Şonuň netijesinde ýurdumyz hemişelik Bitaraplyk halkara hukuk derejesine eýe boldy. Hut şunuň özi-de köp zatdan habar berýär. Türkmen özi bolup dünýä çykdy. Türkmen öz sözüni dünýä ýetirip gelýär. Döwletlilik binasyny uzak asyrlaryň synagyndan geçen milli pähim-parasady bilen mizemez edýär. Halkyň durmuşyň ähli taraplaryny öz içine alýan çuňňur pähim-parasadynda bitaraplyk ýörelgesine aýratyn orun degişli. 

     Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň ägirt uly tagallalary netijesinde ýurdumyzda hemmetaraplaýyn ösüş gazanyldy. Abadançylygyň polat galkany hökmünde Bitaraplyk derejämiz hem barha berkidilip, ösdürilip gelindi. 2007-nji ýylda paýtagtymyzda Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy şunuň bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. 2015-nji ýylyň 3-nji iýunynda BMG-niň Baş Assambleýasy 193 döwletiň biragyzdan goldamagynda «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnamany ikinji gezek kabul etdi. 2017-nji ýylda Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Baş Assambleýanyň Kararnamasy esasynda 12-nji dekabr Halkara Bitaraplyk güni hökmünde yglan edildi. Şeýlelikde, türkmen Bitaraplygynyň şanly senesi halkara baýramçylyk derejesine eýe boldy. Türkmen döwletiniň parahatçylyk söýüjilikli syýasaty dünýäde ýene bir gezek dabaralandy. «Türkmenistan — BMG» strategik maslahat beriş geňeşiniň döredilmegi, ýurdumyzyň başlangyjy esasynda halkara gün tertibiniň möhüm meselelerine degişli Kararnamalaryň onlarçasynyň kabul edilmegi hem berkarar döwletimiziň halkara giňişlikdäki abraýynyň uludygyndan habar berýär. 

     Häzirki wagtda Arkadagly Gahryman Serdarymyz peder ýoluny mynasyp dowam etdirýär. Bu döwür — taryhy özgertmeleriň dowamat-dowam bolýan, ähli ugurlarda uly ösüşleriň gazanylýan döwri. Türkmenistan daşary syýasatda hem Garaşsyzlygyň gysga döwri içinde gazanan uly tejribelerine, şol bir wagtda juda ygtybarly Bitaraplyk hukuk derejesine daýanmak bilen, adamzat üçin parahat durmuşyň, hyzmatdaşlygyň hem ösüşiň ýollaryny açýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistanyň başlangyjy esasynda BMG-niň Baş Assambleýasy 2025-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etdi. Golaýda bolsa Milletler Bileleşigi üçünji gezek Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy hakynda Kararnamany kabul etdi. Munuň özi, birinjiden, hormatly Prezidentimiziň ata-baba ýörelgelerimize esaslanýan döwletlilik ýolumyzy, Gahryman Arkadagymyzyň yhlasy bilen binýady berkidilen peder ýoluny mynasyp dowam etdirýändigini aňladýar. Ikinjiden, abadançylyk, ynanyşmak, dost-doganlyk, ynsanperwerlik, hyzmatdaşlyk, ösüş ýaly ynsanlar üçin örän zerur ajaýyplyklara arka durýan bu nurana ýoluň bütin dünýäde doly ykrar edilýändigini görkezýär. 

     Türkmenistan oňyn Bitaraplyk syýasatyna ygrarlydygyny iş ýüzünde subut edip gelýär. Şundan gelip çykýan ynsanperwer başlangyçlar, abadançylygyň we halklaryň bagtly durmuşynyň hatyrasyna amala aşyrylýan, hemmeler üçin ähmiýetli anyk işler ýurdumyzyň daşary syýasatynyň özenini düzýär. Türkmenistan adamzadyň umumy bähbitleriniň hatyrasyna dünýä döwletleri, abraýly halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygyň gerimini barha giňeldýär. Dürli ugurlarda taslamalaryň we maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýar. Agzybirligiň, dost-doganlygyň, asudalygyň, hoşniýetli goňşuçylygyň ýurdy hökmünde Ýer ýüzünde parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmäge we pugtalandyrmaga goşant goşýar. 

     Mundan müňlerçe ýyl ozal hem halkymyz özüne mahsus häsiýetleri, edim-gylymlary, ynsanperwerligi, halallygy, mertligi bilen dünýäde şöhratlanypdyr. Muňa taryhdan mysallary näçe diýseň getirip bolar. Gadymy rim taryhçysy Pompeý Trog biziň ata-babalarymyz bolan skifler — türkmenler barada şeýle ýazypdyr: «Adalatlylyk baradaky düşünjäni olar kanunlar bilen däl, eýsem, öz akyllary bilen durmuşa ornaşdyrdylar. Olarda iň agyr günä ogurlyk hasaplanýar. Ähli adamlarda kesekiniň zadyna el urmazlyk we şunuň ýaly belent ahlaklylyk, seresaplylyk bolan bolsady, onda asyrlardan-asyrlara munça uruşlar bolmazdy. Ýunanlaryň kanunlaryň we ylmyň üsti bilen alyp bilmedik zadyny skifler tebigatdan alýarlar». Rus ýazyjysy, gündogarşynas Dmitriý Logofet bolsa şeýle diýýär: «Türkmen bir zady ederin diýip boýun alan bolsa, hökman sözünde tapylar. Eger kasam kabul eden bolsa, onda ol daşa ýazylan ýalydyr». 

     Görnüşi ýaly, başymyzy gök diredýän buýsançly wakalaryň ählisi, hakykatdan-da, halkymyzyň gadymyýetden gelýän beýik häsiýetleriniň, durmuş ýörelgesiniň bu günki berkarar döwletimiziň içeri we daşary syýasatynyň özenine siňdirilendigi bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Oguz han atamyzdan gelýän döwletlilik ýörelgesi Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň ady bilen dünýä çykýar. Muňa biziň hemmämiz — atalar hem eneler, gojalar hem ýaşlar, ylym-bilim, medeniýet işgärleri, islendik kärdäki adamlar, bütin halk bolup buýsanýarys.

Hatyja MUSTAKOWA,

Türkmenistanyň Mejlisiniň 

Ylym, bilim, medeniýet we ýaşlar 

syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

     Golaýda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise­prezidenti Oguljahan Atabaýewanyň ýurdumyza sapar bilen gelen «Al­Arabiýa» teleýaýlymynyň esasy alyp baryjysy Rizwan Hanyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen duşuşmagy we köp millionly tomaşaçysy bolan bu teleýaýlyma interwýu bermegi gaznanyň alyp barýan ynsanperwer işlerini dünýä ýaýmakda uly ähmiýete eýedir. Munuň özi diňe bir ýurdumyzyň däl, eýsem, bütin dünýäde çagalary goldamakda uly ynsanperwerlik kömegini berýän gaznanyň işleri bilen tanyşmaga ýardam berip, ýurdumyzyň bu ugurdaky başlangyçlarynyň dünýä halklarynda uly gyzyklanma döredýändigini görkezýär.

     29-njy martda Arkadag şäherinde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmeginiň 4 ýyllygy mynasybetli geçirilen «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň hatyrasyna halkara işiniň ösüşi» atly halkara maslahat hem munuň şeýledigini aýdyňlygy bilen tassyklaýar. Bu giň möçberli çärä hyzmatdaş ýurtlaryň birnäçesiniň döwlet düzümleriniň we jemgyýetçilik guramalarynyň, şeýle hem halkara guramalaryň ýolbaşçylarydyr wekilleriniň gatnaşmagy ynsanperwer ugurly halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilýändiginiň aýdyň subutnamasyna öwrüldi. Halkara maslahata bagyşlanan dabaraly çäreleriň Arkadag şäheriniň Görogly adyndaky döwlet atçylyk sirkinde badalga almagy we oňa gatnaşyjylaryň Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezine baryp, ol ýerde alnyp barylýan işler bilen tanyşmaklary bejergi alýan çagalarda uly täsir galdyrdy. 

     Maslahatyň dowamynda seredilen meseleler onuň Jemleýji resminamasynda beýan edilip, ol Birleşen Milletler Guramasynyň resmi dillerine terjime edildi we Baş Assambleýanyň 79-njy sessiýasynyň gün tertibiniň resminamasy hökmünde ýaýradyldy. 

     Ýakynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewanyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň Monako Knýazlygyna iş sapary hem aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Saparyň dowamynda gaznanyň wise-prezidentiniň Monako Knýazlygynyň Milli Geňeşiniň Başlygy Tomas Bresso bilen duşuşyp, saglygy goraýyş işiniň, daşky gurşawy goramak babatdaky tagallalaryň we bu ugurdaky halkara hyzmatdaşlygyň meseleleri barada pikir alyşmagy aýratyn ähmiýete eýe boldy. 

     Ynsanlary hoşniýetlilige çagyrýan, hemaýata mätäji goldamak, haýyr-yhsan etmek ýaly asylly ýörelgelere milletimiz taryhyň ähli döwürlerinde ähmiýet berip, nesilden-nesle dowam etdirip gelýär. Döwürleriň synagyndan geçen ahlak ýörelgelerimiz jemgyýet tarapyndan ykrar edilen ölçegler hökmünde aýalyp, mazmun taýdan asyrlarboýy baýlaşdyrylypdyr. 

     Gahryman Arkadagymyzyň «Ömrümiň manysynyň dowamaty» atly kitabynda ýagşylykdyr haýyr-yhsan etmegiň şahsy, jemgyýetçilik hem-de ykdysady bähbitleriniň barmak büküp sanardan köpdügi, ýüregiň bitakat bolsa, dert basmarlasa, işiň ugrukmasa, zehiniň açylmasa, dilegiň kabul bolmasa, sadaka berip, ýagşylyk etmelidigi barada aýdylýar.  

      Arkadagly Gahryman Serdarymyz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen jemgyýetiniň belent ruhy däplerine we ýörelgelerine eýermek bilen, mümkinçiligi çäkli çagalara goldaw bermek meselesine aýratyn ähmiýet berýär. Asylly maksatlar ykdysady we durmuş çäreleriniň giň toplumyny öz içine alýar. Ilatyň durmuş üpjünçiligini gowulandyrmak, haýyr-sahawat işini ýaýbaňlandyrmak, ynsanperwerlik kömegi babatda döwlet tarapyndan berilýän goldawyň görnüşleri artýar. Haýyr-yhsan işlerine gatnaşyjylaryň hem sany köpelýär. Bu babatda hukuk gatnaşyklary yzygiderli kämilleşdirilýär. Ynsanperwerlik ýörelgeleriniň jemgyýetçilik gatnaşyklarynda giňden orun almagyna, adamlaryň hal-ýagdaýynyň, ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna uly üns berýändigi, haýyr-sahawat işini ösdürmekde bitiren uly hyzmatlary göz öňünde tutulyp, 2023-nji ýylyň 10-njy oktýabrynda Arkadagly Gahryman Serdarymyz «Arkadag» medaly bilen sylaglandy. Mälim bolşy ýaly, bu sylag bilen ýurdumyzda adamyň kanuny bähbitlerini goramak we üpjün etmek boýunça hukuk kepilliklerini döretmekde, aýratyn hemaýata we goldawa mätäç çagalary durmuşa uýgunlaşdyrmaga hem-de taýýarlamaga gönükdirilen guramaçylyk, kanunçylyk, hukuk, ykdysady çäreler toplumyny durmuşa geçirmekde, ata-babalarymyzyň asylly ýörelgelerini özünde jemleýän Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň işine yzygiderli goldaw bermekde, ynsanperwerlik, adalatlylyk, sahawatlylyk ýörelgelerini durmuşa geçirmek arkaly haýyr-sahawat işine giň gerim bermekde görnükli hyzmatlary bitirenler sylaglanýar. 

     Gaznanyň döredilmeginden bäri geçen dört ýylyň içinde ýüzlerçe çaganyň saglygyny dikeltmek, çylşyrymly operasiýalary geçirmek işleri mugt alnyp baryldy. Bu çygyrdaky aladanyň diňe şular bilen çäklenmän, çagalaryň operasiýalardan soňky dikeldiş döwründe-de ýerli saglyk öýleriniň aýratyn gözegçiliginde saklanmagy, mynasyp dynç almagy üçin ähli zerur şertleriň döredilýändigini bellemek gerek. Kyn durmuş ýagdaýyna düşene hemaýat bermek çäreleri döwletiň çäginde ýaýbaňlandyrylman, bu asylly ýörelgeler halkara derejede-de ýola goýulýar. Gaznanyň hasabyna Owganystana, Pakistana, Täjigistana, Türkiýä, Ukraina, Russiýa, Palestina ynsanperwerlik ýükleri ugradyldy. Bilşimiz ýaly, «Adatdan daşary ýagdaýda halkara ynsanperwer kömegi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň talaplaryna görä, ynsanperwer kömegi bermek üçin niýetlenen maddy-tehniki, azyk, lukmançylyk we beýleki harytlar hem-de serişdeler, şeýle hem adatdan daşary ýagdaýda ejir çekenleriň zerurlyklaryny kanagatlandyrmak üçin niýetlenen ilkinji zerur zatlar (iýmit önümleri, geýim, aýakgap, arassaçylyk närseleri, derman serişdeleri, lukmançylyk maksatlaryna niýetlenen önümler we başgalar) ugradylýar. Şu ýylyň başynda Milli Liderimiziň Monako Knýazlygyna sapary wagtynda Şazada Albert II bilen duşuşygynda medeni-ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlygyň hatarynda Şazada zenan Greýsiň gaznasy bilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň maksadalaýykdygyna hem üns çekilmegi işleriň geriminiň has-da giňeýändigini görkezýär. 

     Ýurdumyzda haýyr-sahawat işini amala aşyrmak kanunçylyk, ynsanperwerlik, aýanlyk, meýletinlik, bähbitleriň umumylygy we oňa gatnaşyjylaryň hukuklarynyň deňligi ýaly asylly ýörelgelere esaslanýar. Asylly işler haýyr-sahawatçylar tarapyndan amala aşyrylýar. Olaryň sogap işleri emlägini, şol sanda pul serişdelerini we intellektual eýeçiliginiň obýektlerini eýeçilige tölegsiz ýa-da ýeňillikli şertlerde geçirmegi, eýeçilik hukugynyň islendik obýektlerine eýelik etmek, peýdalanmak we ygtyýarlyk hukuklaryny tölegsiz ýa-da ýeňillikli şertlerde bermegi, tölegsiz ýa-da ýeňillikli şertlerde işleri ýerine ýetirmegi arkaly amala aşyrylyp bilinýär. 

     Durmuş syýasaty baradaky meseleleri oňyn çözmekde ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy we onuň düzümleri bilen giňden hem-de netijeli hyzmatdaşlyk edýändigini bellemek gerek. Türkmenistanyň Çagalaryň ýaşaýşyny, goraglylygyny we ösüşini üpjün etmek boýunça Bütindünýä Jarnamasyna, Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýasyna goşulmagy bu ugurda alnyp barylýan işleriň aýdyň güwäsi bolup durýar. Döwletimiz ady agzalan Konwensiýa 1994-nji ýylda goşuldy. Häzirki wagtda 190-dan gowrak döwletiň tassyklan bu Konwensiýasynyň maddalarynda atanyň-enäniň çaganyň ösmegi, zerur durmuş şertlerini öz ukyplarynyň mümkinçilikleriniň çäklerinde üpjün etmegi üçin esasy jogapkärçiligi çekýändigi bellenendir. 

     Haýyrly maksatlary çelgi edinip, 25-nji martda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň bejeriş işleri boýunça wise-prezidenti Oguljahan Atabaýewanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň medeniýet ulgamyna gözegçilik edýän orunbasary hem-de ýurdumyzyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň zenan ýolbaşçylary bilen duşuşygynda-da ösüp gelýän ýaş nesilleriň saglygy, olaryň çeper döredijilige ukyplaryny açyp görkezmek bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, bu düzümiň howandarlyk etmeginde «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: çagalaryň gözýetimi, dünýägaraýşy» atly bäsleşigiň geçirilmegi möhüm ähmiýete eýedir. Görnüşi ýaly, bu haýyr-sahawat gaznasy ösüp gelýän ýaş nesilleriň döredijilik ukybyny açmakda hem zerur işleri durmuşa geçirýär. 

     Arkadag şäherinde ýerleşýän Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde dünýäniň öňdebaryjy ýokary tehnologiýaly enjamlary oturdylyp, degişli bejergi-dikeldiş işlerini amala aşyrmak, lukmançylyk hyzmatlaryny ýokary derejede guramak üçin ähli mümkinçilikler bar. Şol bir wagtda ösüp gelýän ýaş nesilleriň tebigy zehinini, ukyp-başarnygyny ýüze çykarmak bilen bagly halkara derejedäki çäreler işjeň gerim alýar. Munuň özi körpe nesli umumadamzat ähmiýetli ynsanperwer garaýyşlarda terbiýelemek, ruhy, beden taýdan sagdyn ösüşi gazanmak çygryndaky hukuklary dabaralandyrýar. Şeýle hoşmeýilli tagallalar netijesinde jemgyýetde ynsanperwerlik ýörelgeleri hem barha ilerleýär.

Merjen BORJAKOWA,

Türkmenistanyň Mejlisiniň Durmuş 

syýasaty baradaky komitetiniň hünärmeni.

     Paýtagtymyzda «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: durnukly ösüşi üpjün etmekde sebitara ykdysady hyzmatdaşlygyň orny» atly halkara maslahatyň geçirilip, oňa türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagy ýatdan çykmajak wakalara beslendi. Munuň özi Türkmenistanyň ählumumy parahatçylygy hem-de durnukly ösüşi üpjün etmäge, sebitara we halkara hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmäge gönükdirilen halkara başlangyçlarynyň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan ykrar edilýändiginiň aýdyň subutnamasyna öwrüldi. 

     Sebitara ykdysady hyzmatdaşlyk durnukly ösüşi üpjün etmekde strategik ähmiýete eýedir. Bu hyzmatdaşlyk söwda, energetika, ulag we ekologiýa ýaly ugurlarda bilelikdäki taslamalary öz içine alýar. Bu ulgamlarda hyzmatdaşlyk etmek diňe bir ykdysady ösüşe ýardam bermek bilen çäklenmän, eýsem, ýurtlaryň arasyndaky ynanyşmak dialogyny hem pugtalandyrýar, bu bolsa durnukly ösüşi üpjün etmegiň möhüm şerti bolup çykyş edýär. 

     Milli Liderimiziň öňe sürýän umumadamzat bähbitli başlangyçlarynyň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan uly goldawa eýe bolmagy beýik işleriň özenini düzýär. Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan syýasaty dünýäde parahatçylygy pugtalandyrmakdan, halklaryň arasyndaky dost-doganlyk gatnaşyklarynyň gerimini giňeltmekden, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklary alyp barmakdan ybaratdyr. Ýurdumyz dünýä döwletleriniň ençemesi bilen ykdysady, medeni, gumanitar we ylym, bilim babatynda hyzmatdaşlygy giň gerimde ýola goýýar. Häzirki döwürde energetika pudagynda hyzmatdaşlygy ösdürmäge täze mümkinçilikler döredilýär. Munuň özi sebitiň we dünýäniň ösüşi, umumadamzat bähbitleri üçin täze mümkinçiliklerdir. 

Merdan ORAZMEREDOW,

Türkmenistanyň Döwlet 

energetika institutynyň mugallymy, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

     Arkadagly Gahryman  Serdarymyz «Ýaşlar-Watanyň daýanjy» atly eserinde: «Çagalaryň bagtyýar durmuşy we sazlaşykly ösüşi Watanymyzyň abadançylygynyň kepilidir» diýip, ýaş nesiller baradaky aladanyň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň möhüm strategik maksatlarynyň biridigini nygtaýar.

     Adam hukuklary boýunça halkara konwensiýalaryň we jarnamalaryň ynsanperwerlik, sahawatlylyk, hoşamaý garaýyşlar baradaky ýörelgeleriniň çuňňur many-mazmuny siňen «Çaganyň hukuklarynyň döwlet kepillikleri hakynda», «Ýaşlaryň zähmet çekmäge bolan hukugynyň kepillendirmesi hakynda», «Ene süýdi bilen iýmitlendirmegi wagyz etmek we goldamak hakynda», «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda», «Bedenterbiýe we sport hakynda», «Bilim hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary, Türkmenistanyň Zähmet kodeksi, Türkmenistanyň Maşgala kodeksi, Türkmenistanyň Ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodeksi hem-de beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalar çagalaryň sagdyn we erkin durmuşda bagtyýar ulalmaklary üçin geçirilýän işlere hukuk binýady bolup hyzmat edýär. 

     Şeýle kanunçylyk namalarynda bellenen kadalaryň işjeň amala aşyrylmagy bolsa «Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynda»  göz öňünde tutulan çäreleriň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň hem aýdyň beýanydyr. 

     Ýeri gelende nygtasak, Gahryman Arkadagymyzyň çuň paýhasly başlangyçlary bilen 2021-nji ýylyň 29-njy martynda döredilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy ata-babalarymyzdan dowam edip gelýän sahawatlylyk ýörelgelerini çuň mazmun bilen baýlaşdyrdy.

     Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda bagtly çagalygyň mekanynda durmuşa geçirilýän ajaýyp işler Milli Liderimiziň «Jan Watanym Türkmenistan!» atly goşgusyndaky: 

     Şadyýanja çagajyklar bilbil bolup saýraýandyr, 

     Bagtyýarlyk hakykaty älem-jahana aýandyr,

     Tenekar hem melhem bolup, howa siňip ýaýraýandyr 

     Ýer ýüzüne hoş owazyň, jan Watanym Türkmenistan! 

diýen setirlerini hakydaňa getirýär.

     Çagalaryň mynasyp bilim we terbiýe almaklary, watansöýüji ýaşlar bolup ýetişmekleri üçin ählitaraplaýyn şertleri döredýän Milli Liderimize,  hormatly Prezidentimize  ähli halkymyz bilen birlikde egsilmez alkyşlarymyzy aýdýarys.

 Jeren GYLYÇMYRADOWA, 

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.